LANG ATELIER ONDERGROND

VAN SLAPEND NAAR LEVEND MONUMENT

 

​

De locatie

Midden in de zuidelijke Flevopolder zijn er twee sluizen onderdeel van de Knardijk, de “Knarsluizen. De Knardijk is een slapende sluis en de Knarsluizen daarmee slapende sluizen. Objecten in het landschap, van ongezien belang. Wanneer een helft van de Flevopolder onder
water komt te staan, dan houden deze sluizen de andere helft droog. Ongelooflijk belangrijke civiele kunstwerken, waarvan je het belang niet ervaart als je ze passeert, fietsend of wandelend over de knardijk. Anderzijds liggen de Knarsluizen in een bijzonder landschap, een landschap gemaakt door mensen. Ooit zeebodem, nu rationeel ingericht landschap met plek voor landbouw, natuur en watermanagement. Met name bij de lage knarsluis komen deze onderdelen bij elkaar, aan de zuidwestkant van de sluis landbouw, aan de noordoostzijde natuur in de vorm van de Oostvaardersplassen en Hollandse Hout. De Lage vaart, een belangrijke ader voor het watermanagement, is de grens tussen deze gebieden. Dit plan is dus een uitbreiding van de Lage Knarsluis.

In de bestaande situatie staan de sluisdeuren altijd naar boven. Als de deuren op momenten naar beneden zouden gaan, dan werkt de sluis als een kader voor het landschap. De nieuwbouw die toegevoegd wordt aan de sluis, dicteert de belevenis van dit uitzicht. Naast het primaire gegeven van het ingekaderde uitzicht, is er de verbijzondering van een zonsondergang of -opkomst in het kader. Het is extra monumentaal dat deze situaties zich exact voordoen op de langste en kortste dag van het jaar.

Het nieuwe dagritme van de sluis

Je komt aan bij de lage knarsluis, de deuren zijn naar boven en er varen nog enkele bootjes door de sluis heen. Je loopt zelf alvast naar het uitkijkplatform aan de knardijkzijde, het uitzicht wordt gedomineerd door de sluis als een monument in het landschap, maar dat zal weldra drastisch veranderen. Mechanisch gegrom en gekraak zijn duidelijk hoorbaar in de dijkring van de lage knarsluis, de deuren van de sluis komen in beweging en beginnen te zakken. Het kader tussen bovenbrug en sluisdeur wordt steeds groter. Langzaam begint het uitzicht van natuur, water en landschap zichtbaar te worden. De sluisdeur raakt nu ook het water, je hoort het suizen en verplaatsen van water, het geluid van het maken van het “nieuwe land”. De sluisdeur verdwijnt achter de tussen-brug en een schilderij in het landschap is ontstaan. Je kijkt eerst even naar het indrukwekkende uitzicht en loopt naar de sluis. De sluisdeur is toegankelijk, en brengt je met maximaal vijf anderen naar het observatorium boven in de sluis. Hier geniet je van het uitzicht en het moment van rust. Naar beneden ga je op je eigen moment via de trappen aan de buitenste torens, eenmaal beneden loop je rustig via een grindpad over de ringdijk terug.